БИЗГА ХИЗМАТ ЙЎҚМИ?..

Тунги сменада ишлаб, ҳориб оёғимни судраб иккинчи қаватга аранг кўтарилиб, уйимизга кириб уст кийимларимни ечиб улгурмай, эшикни кимдир тақиллатди. Уйда ўзимдан бошқа ҳеч ким йўқ, хотин ишга, болалар мактабга, боғчага кетишибди. Эринибгина бориб эшикни очдим. Йўлакда икки қўлида каттагина латта халталарини кўтариб олган аёл турарди:

— Қатуғ керакмасми? — сўради аёл секингина. Жавобимни ҳам кутмай, — Ёғли сут ҳам бор, — деб қўшиб қўйди.

Бошимни чайқаб, “йўқ” ишорасини қилдим-да, эшикни ёпдим. Анча вақтгача рўпарамиздаги эшикни тақил­лаётгани эшитилиб турди. Қўшнилар йўқ шекилли, аёлнинг зина бўйлаб пастга тушаётган оёқ товуши эшитилди. Аввал ғашим келган бўлса ҳам, бироз ўтгач буни яхшиликка йўйдим. Ахир хизмат кўрсатишни ривожланишининг бир кўринишида бу ҳам. Бир вақтлар “сут-қатиқ” маҳсулотлари дўконига саҳарлаб бориб навбатда турардик. Энди уйимизга олиб келяпти.

Эшик яна тақиллади. Бориб очишга улгурмас­даноқ,  “Қовоқ сомса, олиб қолинг… қовоқ сомса”, деганча яна бир аёл ҳали у, ҳали бу эшикни тақиллатиб кетиб бораётганини англадим. Унинг ортидан чийилдоқ овозда “иссиқ нўхат” деган таклиф ҳам уланиб кетди.

Қўл силтаб, секин-аста ечиниб жойимга чўзилдим. Туни билан мижжа қоқмаганман, мириқиб ухлаб олишим керак. Бироқ ҳали кўзим юмилиб улгурмай, кўп қаватли уйимиз олдида машинанинг гувиллагани, тўхтагани ва кимнингдир бақиргани эшитилди:

— Қовун-тарвузлар келди. 

Деразамизнинг шундоқ­қина тагида ғала-ғовур, савдолашишлар қулоққа чалина бошлади. Ғудрана-ғудрана у ёқ, бу ёққа ағдарилиб ётсам, эшик яна тақиллади ва аёл кишининг товуши эшитилди.

— Пастга қовун-тарвуз келди, қўшни. Керак бўлса олволинг.

Миқ этмадим, гапиргани ҳолим йўқ. Тинчгина жиндай дам олволсам дейман. Бироқ зум ўтмай “хизмат кўрсатиш соҳаси” вакилларидан яна бирининг овози жаранглади:

«Горячие перашки… гор-рячие перашки»…

Овоз аввал уйимизнинг олд томонидан, кейин хонадонимиз йўлагидан, ҳеч қанча ўтмай юқори қаватлардан эшитилиб турди. Бир ғудранаман, бир кулгим келади. Нима бало, булар менга ўчакишяптими? Жимгина дам олишга қўйишмайди-я. Ривожланган давлатларда одамларнинг каттагина қисми хизмат кўрсатиш соҳасида банд деб ўқигандим. Биздаям бу соҳадагилар кўпайгандан-кўпайди. Яқинда “дом”имиз  олдига икки аёл келиб, хонадонларни йиғиштириб, дераза ойналарини ювиб беришларини айтишибди. Бозорчи қўшнимиз уларни уйига олиб кириб ишлатибди, меҳмон қилибди, хизматига яраша пулини бериб, кузатиб қўйибди. Бозорчи опа арзимаган пулга хонадонини, гиламларини, деразаларини ярақлатиб, тозалаб берган икки аёлни хўп мақтаб юрди-ю, икки кун ўтгач, тақинчоқлари турадиган — қутичасини ҳам “тозалаб” кетишганини билгач, дод-вой  солиб у ёқ, бу ёққа югуриб қолди.

Қовун–тарвуз бозори якунига етмай уйимиз олдига яна бир машина келиб тўхтади, буниси бир йўла радиокарнайдан гапирди:

— Қозоғистон унлари… 

Озгина фурсат ўтгач, эшикни яна ҳалиги қўшни аёл тақиллатди.

— Қўшни пастга ун келди. Қозоғистонники. Хотинингиз айтувди бехабар қолмайлик, деб… Мен тушяпман, агар пул берсангиз, сизларга ҳам олиб чиқаман. Ўзиям аёлингиз мантини зўр қилади-да.

Ноилож эшикни очиб пул билан халтани узатдим. Ростдан хотиним хамир овқатларга уста. Шунинг  учун ҳам қўшнидан илтимос қилган бўлса керак. Бир томони аёл кишини овора қилиб қўйганимдан хижолат бўлдим, яна ўзи айтди-ку, деб кўнгилни тинчлантирдим. Мен тушганим билан хамировқатбоп унни танлашни билмайман. Қўшни аёл унни олиб чиққунча ҳам ҳолим етмай энди ёнбошлаган эдим, эшик тақиллади.

— Қўшни, унингизни олинг.

Унни олиб, раҳмат айтиб, эшикни маҳкамроқ ёпдим. Энди бўлгандир. Тинчгина дам олгани қўйишар, дея ўрнимга ётиб, бошимни ҳам ёпинчиққа буркаб олдим. Бироқ энди уйқум қочган, ўйланиб ётиб, дурустроқ дам ололмаяпман, ҳализамон кеч кириб қолса, тунги сменада қандай ишларканман, деб асабим бузила бошлади. Ишлаб турган дастгоҳнинг олдида кўзим илиниб қолса борми?.. Худо кўрсатмасин. Хаёлимга келган ўйлардан ўзим қўрқиб кетдим.

Маълум вақт нима қиларимни билмай, хонадонда у ёққа, бу ёққа юрдим. Китоб олиб, варақлаб кўрдим. Ўқиёлмадим. Кўзим юмилиб кетяпти. Телевизорни қўйдим. Нима ҳақда гап кетаётганини ҳам илғаёлмай ҳали у, ҳали бу каналга оламан. Йўқ, бўлмади. Ўчирдим. Ўзимни мажбурлаб жойимга чўзилдим. Юқори қаватда бўлса керак, кимнинг­дир “Телевизор тузатаман, радиоприёмник тузатаман”, деган овози қулоғимга чалинди. Ҳализамон бизни эшикни қоқиб қолишини ўйлаб “уф” тортдим.

Яна эшик таққиллагандай бўлди. Ўзимни тутолмай, бақирдим:

— Бўлди-да энди, асабни тугатдинглар-ку!

Эшик олдида висир-висир, шивир-шивир эшитилди-да, жимиб кетишди. Бироқ унча узоқ вақт ўтмай эшик яна таққиллади.

— Асабим тугади, вой-воей…

— Шунинг учун келдик-да, шифокорлармиз. Қўшниларингиз асабим чатоқ деганингизни эшитишган экан. Шуни айтишувди, дарров етиб келдик.

— Чақирганда бир соатда келмайсизлар-у… Майнавозчиликни бас қилинглар. Ҳазиллашишга бало борми?

— Ҳазиллашаётганим йўқ. Яхши асаб докториман, хизматимдан фойдаланиб қолинг. Хизмат нархи унча қиммат эмас.

— Йўқол!!! — деб бақирдим. — Тинчлик керак менга. Сенларнинг дастинг­дан эрталабдан буён ўлар бўлсам — ўлиб бўлдим!

— Ие, унчалик бўлса ҳозир айтворамиз.

Кимни айтворишади?.. Нимани айтворишади?.. Тушунолмай баттар хунобим ошиб беихтиёр санчий бошлаган кўкрагимни чангалладим. Юрагим тез-тез уриб, нафас олишим қийинлашиб бораётганини сездим. Секин чўзилиб ҳапдорини олдим, тилимнинг тагига ташладим-да, ёнбошлаганча кўзимни юмдим. Дорининг таъсириданми ёки бақириб юрагимни бўшатиб олганимгами сал тинчланиб, ором ола бошлагандай эдим. Бироқ яна кўз тегди — эшик тақиллади.

— Ким-у? — дедим хаста овоз билан.

Эшик олдида биров сал йўталиб олди-да, деди:

— Сизларга яратганнинг ўзи сабр-қаноат берсин.

— Нима?..

Ташқаридагилар бир зум жим  қолишди. Кейин улардан бири пастроқ овозда деди:

— Манзилни адаштириб қўймадикмикин ишқилиб?..

Янглишмаганликларига ишонч ҳосил қилишди шекилли, гапини дадилроқ давом эттирди:

— Элнинг хизматига бел боғлаганларданмиз… Мабодо… гўрковга хизмат йўқми?

— Ўладиган аҳмоқ йўқ!!! — деб бақирдим. Кейин бирдан асаб шифокорининг “ҳозир айтворамиз” деган гапи ёдимга тушиб, овозимни баралла қўйиб, қаҳ-қаҳ уриб кулиб юбордим. Ҳаммаси тайёр туришганини қаранг-а?.. Бошига олма тушган олимдек ҳайқирмаган бўлсам-да, ичимда “Топдим!”, деб шартта ўрнимдан турдим. Ўрнашиброқ ўтириб олдим-да, ҳажвия ёза бошладим. Ёздим. Сиз ўқидингиз. Ҳозирча бор гап шу холос. 

Хабиб СИДДИҚ,

Карикатура муаллифи Ҳусан Содиқов