ЭРКАК МИЯСИ ҚАРИГАН САРИ АЁЛ МИЯСИДАН ТЕЗРОҚ КИЧРАЯДИ
Proceedings of the National Academy of Sciences журналида чоп этилган мақолага кўра, қариш жараёнида эркаклар мияси аёлларникига қараганда кўпроқ ҳажм йўқотади. Тадқиқотчиларнинг таъкидлашича, лекин бу қариш билан бирга аёлларда нима учун Альцгеймер ташхиси кўпроқ қўйилишини кўрсатмайди.
Австралиянинг Сидней университети клиник нейропсихологи Фиона Кумфор шундай дейди: «Одамлар ушбу нейродегенератив касалликларга чалинганида нима содир бўлишини яхшироқ тушуниш учун соғлом мияда нима содир бўлаётганини тушунишимиз жуда муҳимдир. Айнан ушбу тадқиқот олимларнинг миянинг одатий қариши ҳақидаги билимларини бойитади».
Альцгеймер касаллиги ташхиси қўйилган аёллар сони эркакларникидан тахминан икки баравар кўп бўлиб, кексалик бу касаллик учун энг катта хавф омилидир. Бу ҳолат миядаги ёшга боғлиқ гендер фарқларининг ўрганилишига олиб келди. Осло университети докторанти ва тадқиқот ҳаммуаллифи Энн Равндал шундай дейди: «Агар аёлларнинг мияси кўпроқ ёмонлашса, бу уларнинг Альцгеймер касаллигига мойиллигини англатиши мумкин».
Сўнгги тадқиқот Альцгеймер касаллиги ёки ҳеч қандай когнитив бузилишлар бўлмаган ва 14 та катта маълумотлар тўпламида назорат иштирокчилари бўлган 4726 кишидан олинган 12500 дан ортиқ магнит-резонанс тасвирлари (МРТ) билан мияни сканерлашни ўз ичига олди. Ҳар бир киши учун ўртача уч йил оралиғида камида иккита скрининг ўтказилган. Тадқиқотчилар одамларнинг мия тузилмалари вақт ўтиши билан қандай ўзгаришини таққослаб, кулранг модданинг қалинлиги ва хотира учун зарур бўлган гипокампус каби Альцгеймер касаллиги билан боғлиқ жойларнинг ўлчами каби омилларни ўрганишди.
Умуман олганда, эркакларда аёлларга қараганда миянинг кўпроқ қисмларида ҳажм йўқолиши кузатилган. Масалан, тегиниш, оғриқ ва иссиқлик ҳисси, шунингдек, тананинг ўз ҳолати ва ҳаракатларини идрок этадиган постмарказий кортекс эркакларда йилига 2 фоизга, аёлларда эса 1,2 фоизга камайди.
