МАЙМУН ЧЕЧАГИДАН ҚАНДАЙ ҲИМОЯЛАНАМИЗ?

Коронавирусдан кейинги иккинчи пандемия тўлқинини келтириб чиқариши мумкин бўлган маймун чечаги касаллиги бутун дунё бўйлаб тарқалишда давом этмоқда. Жаҳон Соғлиқни Сақлаш ташкилотидан олинган маълумотларга кўра, cўнгги пайтди вирусли инфекция дунёнинг 116 та давлатида, жумладан: Европанинг 45 та, Америка минтақасининг 30 та, Осиё минтақасининг 27 та ва Африканинг 14 та давлатида қайд қилинган.
Жорий йилнинг бошидан шу кунга қадар Африканинг Конго давлатида 13700 нафардан ортиқ шахсларда маймун чечаги қайд қилиниб, 500 нафардан ортиқ бемор вафот этди. ЖССТ ушбу эпидемиянинг бутун дунёга хавф солиши мумкинлигини таъкидлаб, фавқулодда ҳолат дея эълон қилди.
Шукрки, касаллик қўшни республикаларда, шу қатори Ўзбекистонда рўйхатга олинмади. Аммо бу биз учун хавф йўқ дегани эмас. Вирусли инфекция исталган пайтда бизнинг юртимизга ҳам кириб келиши мумкин. Шундай экан, у ҳақида нималарни билишимиз зарур?
Маймун чечаги — табиий ўчоқли, ўта хавфли юқумли касалликдир. Вирус дастлаб одамларга ҳайвонлардан юққан, аммо эндиликда у одамдан одамга бевосита мулоқот орқали ўтиши кузатилмоқда. Масалан, жинсий алоқа пайтида, бемор бошқа одамнинг юзига яқин келиб нафас олганда, яқиндан гаплаш­ганда. Чойшаблар, кийим-кечак ва сочиқлар орқали ҳам юқиш эҳтимоли бор. Бундан ташқари, касалланган ҳайвонлар, масалан, маймунлар, каламушлар ва олмахонлар билан яқин алоқада бўлиш оқибатида ҳам келиб чиқиши аниқланган.
Касаллик гриппга ўхшаш симптомлар, терида тошмалар ва пуфакчалар пайдо бўлиши билан бирга кечади. Тошмалар кўпинча юзда ҳосил бўлади, кейин тананинг бошқа қисмларига, кўпинча кафт ва оёқ тагига тарқалади. Оғир ҳолатларда бутун танани, айниқса, оғизни, кўзни ва жинсий аъзоларни қамраб олиши мумкин.
Эпидемияга иммунитети паст кишилар ва ҳомиладор аёллар тез чалинади.
Маймун чечаги билан гумон қилинган бемор дарҳол юқумли касалликлар шифохонасига олиб борилиши керак. У билан мулоқотда бўлганлар эса бир неча кун давомида изоляция қилинади.
Куз фаслида юқумли касаллик­ларнинг ривожланишини ҳисобга олган ҳолда аҳолидан ҳушёрликни талаб қиламиз. Маймун чечагидан ҳимояланишдаги энг дастлабки чора — эмлаш муолажасидир. Бундан ташқари, санитария-гигиена қоидаларига қатъий риоя қилиш, тозаликка аҳамият бериш, юқоридаги белгилар кузатилган шахслар билан мулоқотда эҳтиёткорликни сақлаш муҳим омиллардан ҳисобланади.

Фарҳод ҚУРБОНБЕКОВ,
Санитария-эпидемиологик осо­йишталик ва жамоат саломатлиги қўмитаси эпидемиология ва ўта хавфли юқумли касалликлар бўлими бошлиғи